به عمل حفاظت و حراست از دارایی‌ها یا افراد که به‌وسیله گماشتن فردی ویژه برای این امر صورت بگیرد نِگَهبانی یا حِراسَت گفته می‌شود. فردی که مأمور پاسداری و نگهداری از چیزی یا جایی شده را نگهبان می‌گویند.

نگهبانان ممکن است از سوی نهادهای دولتی به کار گماشته شده باشند یا از سوی اشخاص و گروه‌های خصوصی.

در بیشتر موارد نگهبانان یونیفورم به تن می‌کنند و حضور خود را با ایستادن در محل، یا نصب دوربین نظارتی مداربسته یا نصب آژیر به چشم می‌آورند تا از اقدامات غیرقانونی نسبت به آن محل یا افراد حاضر در محل جلوگیری کنند.

در صورت بروز اقدامات غیرقانونی و بزهکاری یا خطراتی مانند آتش‌سوزی و تصادفات، نگهبان موظف است مورد پیش‌آمده را به سرعت به رئیس خود یا نهاد مناسب گزارش دهد.




حراست: اگر نگهبانی توسط چند نفر و به حالت سازمان‌دهی‌شده انجام بگیرد به آن حراست گرفته می‌شود و معمولاً ساختمان‌های مهم دولتی و غیره در کشورها توسط یک بخش حراست حفاظت می‌شوند.روز 22 تیر روز نگهبانی و حراست است که شورای نگهبان نقش ویژه ای در ان دارد.
کمک‌نگهبان: فردی است غیر مسلح مجهز به سرنیزه و چراغ قوه جهت کمک به نگهبان در انجام وظایف محوله. وظایف کمک نگهبان انجام اموری است که انجام آنها برای نگهبان مسلح خطرناک یا غیر ممکن است مانند تفتیش بدنی و کنترل داخل اتومبیل. کمک نگهبان نباید هیچگاه در خط تیر نگهبان قرار گیرد.
شبگرد: به نگهبانان محلات شهر طی روز، نگهبان محله گفته می‌شود و نگهبانان شب محلات «شبگرد» نام دارد.
پاسبان: کسی که از سوی شهربانی مأمور حفظ نظم و آسایش شهر است پاسبان نامیده می‌شود.
دشتبان: به نگهبانان دشت و کشتزار و باغ‌ها که وظیفه حفاظت از مزرعه‌های دهقانان از ویرانی و دستبرد را دارند و در بعضی نقاط امور آبیاری را نیز سرپرستی می‌کند، دشت‌بان یا پاکار یا ناطور گفته می‌شود.
پاس‌بخش: مسئول تعویض نگهبانان در ارتش و نیروهای نظامی